Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest Europejski Fundusz Odbudowy
- W jaki sposób powiązany jest Europejski Fundusz Odbudowy z Krajowym Planem Odbudowy
- Jak realizowany będzie Krajowy Plan Odbudowy
Europejski Fundusz Odbudowy – co powinieneś o nim wiedzieć
Pandemia spowodowała wiele zagrożeń i wyzwań dla europejskiej gospodarki. W rezultacie Komisja Europejska i Parlament Europejski stanęły przed potrzebą stworzenia planu odbudowy dla Europy. Po miesiącach wspólnych prac nad projektem, w lipcu 2020 roku, przywódcy państw UE zatwierdzili projekt Europejskiego Funduszu Odbudowy o nazwie Next GenerationEU.
Next Generation EU to instrument, który ma pomóc państwom UE wyjść z koronakryzysu. Ponadto ma przeciwdziałać społeczno-gospodarczym skutkom pandemii, a także zapewnić podstawy dla nowocześniejszej, odpornej i zrównoważonej Europy. Całkowita wartość tego instrumentu wyniosła aż 750 mld Euro. Wieloletnie ramy finansowe wraz z Next Generation EU, będą więc głównym instrumentem wdrażania pakietu odbudowy po pandemii Covid-19. Niewątpliwie pomogą również w transformacji UE za pośrednictwem jej najważniejszych polityk, zwłaszcza europejskiego zielonego ładu, rewolucji cyfrowej i odporności. W połączeniu z długoterminowym budżetem UE, środki na odbudowę gospodarki europejskiej wyniosą ponad 1,8 bln Euro.
Przywódcy państw UE ustalili, że 30% łącznych wydatków z wieloletnich ram finansowych i Next Generation EU w ramach Europejskiego Funduszu Odbudowy, sfinansuje projekty związane z walką ze zmianą klimatu. Poza ekologią, do najważniejszych zakresów finansowanych przez Unijny Fundusz Odbudowy należą:
- Modernizacja i rozwój badań naukowych i innowacji
- Transformacja klimatyczna i cyfrowa
- Gotowość, odbudowa i odporność na kryzysy
- Modernizacja polityki spójności i wspólnej polityki rolnej
- Rozwój działań chroniących różnorodność biologiczną i równouprawnienie płci.
Projekt w liczbach
W celu zapewnienia Unii Europejskiej środków niezbędnych do sprostania wyzwaniom stwarzanym przez pandemię koronawirusa, Komisja Europejska zaciągnie w imieniu UE pożyczki. Niewątpliwie będą one charakteryzowały się warunkami korzystniejszymi od tych, które mogłoby uzyskać wiele spośród państw członkowskich. Co ważne, Unia Europejska wykorzysta pożyczone pieniądze wyłącznie na cele związane z eliminacją skutków koronakryzysu. Pieniądze będą rozdzielone właśnie za pośrednictwem instrumentu Next Generation EU, a spłaty pożyczek będą trwały do 31 grudnia 2058 r.
W rezultacie środki z Next Generation EU i Unijnego Funduszu Odbudowy zostaną rozdysponowane jako pożyczki (360 mld Euro) i dotacje (390 mld Euro) w ramach następujących siedmiu programów:
- Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (672,5 mld Euro)
- REACT-EU (47,5 mld Euro)
- Horyzont Europa (5 mld Euro)
- InvestEU (5,6 mld Euro)
- Rozwój obszarów wiejskich (7,5 mld Euro)
- Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (10 mld Euro)
- RescEU (1,9 mld Euro).
Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności a Krajowy Plan Odbudowy – w jaki sposób są powiązane?
Centralnym elementem NextGenerationEU jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Na jego podstawie każde państwo członkowskie opracowuje plan odbudowy i zwiększania odporności, czyli Krajowy Plan Odbudowy. W rezultacie, stanowić on będzie podstawę do otrzymania pieniędzy z instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności. W KPO państwa członkowskie są bowiem zobowiązane określić swoje programy reform oraz inwestycji na lata 2021-2023. Następnie Komisja zweryfikuje je pod względem zgodności z następującymi wytycznymi:
- spójność z zaleceniami dla poszczególnych krajów
- zwiększanie potencjału wzrostu, tworzenia miejsc pracy oraz odporności gospodarczej i społecznej danego państwa członkowskiego
- faktyczny wkład w transformację ekologiczno-cyfrową (państwa muszą przeznaczyć co najmniej 37% budżetu na działania klimatyczne i bioróżnorodnościowe oraz 20% na cyfryzację).
Krajowy Plan Odbudowy w Polsce
Z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności do Polski ma trafić około 58 mld Euro. Na tę kwotę składa się 23,9 mld Euro dotacji i 34,2 mld Euro pożyczek. Za sporządzenie Krajowego Planu Odbudowy odpowiedzialne jest Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
Instrument ma trzy główne cele: pomóc naprawić bezpośrednie szkody gospodarcze i społeczne spowodowane przez COVID-19, bez wątpienia przywrócić odporność gospodarek Unii Europejskiej i przygotować wspólnotę państw na przyszłe nieprzewidziane okoliczności.
Do pięciu obszarów objętych inwestycją w ramach KPO należą:
- odporność i konkurencyjność gospodarki (18,6 mld PLN)
- energia i zmniejszenie energochłonności (28,6 mld PLN)
- transformacja cyfrowa (13,7 mld PLN)
- dostępność i jakość ochrony zdrowia (19,2 mld PLN)
- zielona i inteligentna mobilność (27,4 mld PLN)
Reasumując, Polska powinna przedłożyć Komisji Europejskiej nasz Krajowy Plan Odbudowy do końca kwietnia 2021 r. W kolejnym etapie, Komisja Europejska ma dwa miesiące na zatwierdzenie planu. Czas przeznaczony na realizację projektu odbudowy i wykorzystania środków w jego ramach upływa w 2026 r. Z programu będą mogły skorzystać zarówno prywatne, jak również państwowe firmy.
