Zapotrzebowanie na finansowanie startupów na polskim rynku jest ogromne, a możliwości na znalezienie inwestora niestety niewielkie. Skutkiem ten sytuacji jest więc fakt, iż młodzi przedsiębiorcy zaczynający swoją przygodę z biznesem nie są wybredni i w dużej mierze decydują się na przyjęcie finansowej pomocy od pierwszego inwestora, który zaproponuje im kwotę potrzebną do rozpoczęcia działalności. Jednak część startupów zrozumiała, że najwięcej możliwości finansowania znajdą poza granicami naszego kraju, dlatego coraz częściej szukają oni pomocy finansowej w zachodniej Europie.
Fundacja Startup Poland przygotowała raport o sytuacji Venture Capital w Polsce na 2018 rok. W „Złotej księdze venture capital w Polsce” znajdziecie informacje o tym,kto inwestuje w startupy, jakich kwot dofinansowania mogą spodziewać się ich właściciele oraz które branże są dla inwestujących najatrakcyjniejsze. Postaramy się Wam przybliżyć wszystkie te punkty, aby zrozumieć aktualną sytuację i możliwości dla starupów chcących skorzystać z naszych rodzimych funduszy.
Zacznijmy od kilku informacji na temat polskiego rynku VC. Na naszym podwórku działa około 85 podmiotów, które deklarują działalność inwestycyjną typu venture capital. Portfele są stosunkowo niewielkie: w przeciągu ostatnich 10 lat firmy te zainwestowały w sumie w 750 spółek, czego wynikiem jest niecałe 9 spółek na portfel. W Europie natomiast w 2017 roku działały już 2484 podmioty inwestujące, co daje nam udział polskiego rynku na poziomie zaledwie 3% w skali europejskiej.
Kto inwestuje w startupy i jak to działa?
Trzeba spojrzeć prawdzie w oczy ? startupy to przedsięwzięcia bardzo wysokiego ryzyka, dlatego ciężko jest oczekiwać pożyczek na preferencyjnych warunkach. Banki nie chcą inwestować w tak niepewne biznesy, dlatego młodym przedsiębiorcom pozostaje szukać pomocy finansowej u tzw. 4F – founders, family, friends, fools. Krótko mówiąc,u osób zamożnych, takich jak anioły biznesu bądź u funduszy venture capital, które z zasady nastawione są na mnożenie zainwestowanych środków. Fundusz venture capital inwestuje ustaloną ilość środków finansowych w konkretny startup,otrzymując jednocześnie konkretną część udziałów w firmie, którą w przyszłości ma nadzieję sprzedać ze znacznym zyskiem kolejnym inwestorom.
Cała działalność operacyjna prowadzona jest przez managing partners. Mowa tutaj o marketingu, dzięki któremu fundusz ma przyciągać spółki zainteresowane inwestycjami. Kolejnym etapem po znalezieniu odpowiedniego inwestora,jest spisanie warunków transakcji tzw. term sheet. Po podpisaniu tego dokumentu często dokonuje się dodatkowej kontroli (tzw. proces due diligence) firmy, w celu potwierdzenia jej wiarygodności. Jeśli kontrola ta przebiegnie pomyślnie, podpisywana jest umowa inwestycyjna określająca szczegółowe warunki współpracy funduszu z danym startupem. Ważne, aby fundusz nie był tylko organem kontrolującym wyniki spółki, ale by czynnie wspierał dynamiczny rozwój startupu. Dlatego powinien on składać się nie tylko z analityków finansowych, ale również,a nawet w większości,z praktyków biznesowych, których doświadczenie w różnych obszarach działania i rozwoju przedsiębiorstwa pomoże spółce wzrastać w jak najszybszym tempie.
Ważnym elementem przy poszukiwaniu inwestora jest znalezienie spółki, której strategia inwestycyjna pasuje do strategii startupu. W tej sytuacji mamy dużo większe szanse na powodzenie. Strategia funduszu zawiera konkretne branże i technologie w które ten inwestuje, akceptowane fazy rozwoju spółki finansowanej, minimalną i maksymalną wartość inwestycji, skład portfela inwestycyjnego, sposób nadzoru nad spółkami portfelowymi, horyzont czasowy lub geograficzne obszary inwestycji. Warto zatem przed skontaktowaniem się z funduszem dokonać odpowiedniej, dogłębnej analizy wszystkich informacji dotyczących strategii funduszu i jego działania.
Warto zajrzeć do raportu przygotowanego przez Startup Poland, aby zapoznać się ze szczegółowymi wynikami badania na temat funduszy VC na polskim rynku. Znajdziecie tam informacje na temat funduszy polecanych ze względu na:szybkość zawarcia umowy od momentu przedstawienia projektu do momentu wypłaty funduszy, pomocy w prowadzeniu startupu poprzez przekazywanie eksperckiej wiedzy, zgodności umowy z jej realną realizacją i wprowadzeniem w życie.
Jakie startupy znajdują inwestorów i jakich kwot mogą się spodziewać?
W 2017 roku ponad 40% młodych technologicznie firm, które deklarowały posiadanie zewnętrznego inwestora, korzystało z kapitału venture. Jednak z roku na rok aktywność inwestujących venture capital w Polsce spada. Pick inwestycyjny osiągnięto w 2015 roku. Od tego czasu obserwujemy tendencję spadkową,a dużo startupów decyduje się na finansowanie wyłącznie z własnych środków. W 2017 roku było to aż 62% spółek. Powoduje to coraz większe zainteresowanie zagranicznymi inwestorami,po których starają się sięgać nasi startupowcy.
Obszary działalności startupów interesujące najbardziej polskich inwestorów to: big data, Internet rzeczy (IoT) i technologie dla marketingu. Krótko mówiąc są to branże, które nie wymagają dużych nakładów inwestycyjnych. Dość dużym powodzeniem cieszą się również startupy z branż związanych ze zdrowiem, biotechnologią i naukami przyrodniczymi. Nie powinien was zrażać fakt, że te startupy stanowią tylko 13% wszystkich polskich młodych firm, ponieważ w grupie firm finansowanych przez venture capital stanowią aż 17%. Natomiast branże gier, mody i projektowania, transportu i turystyki oraz VR/AR borykają się ze stosunkowym brakiem zainteresowania ze strony inwestorów. Nic nie jest jednak przesądzone. W przypadku innowacyjnego, ciekawego pomysłu,warto przygotować dopracowaną ofertę i prognozę biznesu,by spróbować swoich sił w pozyskaniu funduszy. Mówi się, że sky is the limit, dlatego jeśli wierzycie mocno w swój pomysł warto o niego zawalczyć.
Etapy inwestowania w projekt nazywane są rundami: seed (runda zalążkowa), A,B,C i dalej, kończąc na wyjściu w formie debiutu na giełdzie czy sprzedaży spółki. Na naszym krajowym rynku największą część stanowią rundy seed, zaczynające się od 50 tys. zł,a kończące na nawet 1,5 mln zł. Ogromne inwestycje przekraczające 3 mln zł. to rzadkość. By lepiej zrozumieć nasz rynek, porównajmy kwoty z Europy i Stanów Zjednoczonych. Średnia runda seed na starym kontynencie to około 0,7 mln euro, natomiast w USA 1,6 mln euro, czyli aż dwukrotnie więcej!
Przy takim poziomie finansowania w rundzie seed, startupy pozostają bardzo konkurencyjne dla inwestorów chcących wejść w biznes w rundzie A. Muszą być oni jednak bardzo czujni, ponieważ polskie startupy w celu zdobycia dodatkowych środków na dalszy rozwój coraz częściej rozglądają się za VC znajdującymi się poza granicami naszego kraju. Do tej pory, aż 1/4 badanych pozyskała kapitał z zagranicznych venture capital i liczba ta wciąż rośnie.
Raport dostarcza wiele konkretnych informacji na temat rynku venture capital w Polsce. Zachęcamy Was do zapoznania się z pełną jego treścią,gdzie dowiecie się między innymi o tym,co negocjują strony w umowach inwestycyjnych, jakie są najpopularniejsze klauzule w umowach, czy finansowanie następuje w transzach,czy pojedynczych wypłatach, co to jest smart money , jak wybrać fundusz VC oraz jaki jest najlepiej oceniany inwestor venture capital w Polsce. To i wiele innych tematów znajdziecie w najnowszym raporcie „Złota księga venture capital w Polsce” fundacji Startup Poland.
